De 3 grootste fouten die hulpverlening maakt wanneer je gaat scheiden of gescheiden bent van je narcistische partner en je samen kinderen hebt.
Of je nu nog maar net gescheiden bent, of je bent al 10 jaar gescheiden van je narcistische ex-partner (nex), wanneer je samen kinderen hebt wordt er vroeg of laat een justitie assistent, een maatschappelijk werker of andere hulpverlening betrokken. En wat valt mij op? Dat ze allemaal deze 3 denkfouten maken waardoor ze de bal bij deze gezinnen mis slaan:
Een (hoog-conflict)-scheiding is altijd tussen 2 volwassenen die beide psychologisch stabiel en emotioneel volwassen zijn.
Elk probleem met (1 van) de kinderen is door een loyaliteitsconflict ten gevolge van de scheiding.
Jij bent een ouder die de situatie niet aan kan en hulp nodig heeft, en zij zijn diegene die weten hoe het zit en jou gaan zeggen hoe het moet.
Psychologisch stabiele en emotioneel volwassen ouders doen niet aan kindermishandeling, toch?
Dat er bij een (hoog-conflict)-scheiding altijd 2 volwassenen betrokken zijn die beiden psychologisch stabiel en emotioneel volwassen zijn is een eerste grote denkfout wanneer we te maken hebben met een nex. Iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis of zware narcistische trekken, is geen psychologisch stabiel en emotioneel volwassen mens.
Er zijn sowieso nog weinig literaire bronnen te vinden wat betreft informatie en inzicht in verband met hoog-conflict-scheidingen. Dat wil zeggen dat het nog niet veel onderzocht is en men er dus weinig over weet. Alle hulpverleners in opleiding krijgen bijgevolg bitter weinig info over wat hoog-conflict-scheidingen zijn en wat daar kan spelen aan onderliggende zaken (zoals persoonlijkheidsstoornissen).
Wanneer de hulpverleners aan het werk gaan dan passen ze de weinige info, die ze hebben geleerd op school en die ze aangereikt krijgen van de organisatie waar ze gaan werken, toe op jouw gezin. En ze zien alles dat buiten dat kader valt niet, hoe hard jij ook probeert om hen duidelijk te maken hoe het zit. Het is alsof je van hen verwacht om jouw situatie die driehoekig is, te laten passen in de vierkantige vorm van hun denkkader. Dat lukt niet.
De hulpverlening die betrokken wordt bij jouw scheidingszaak, beseft niet dat iemand met narcisme een hoog-conflict-scheiding helemaal in z’n eentje kan opzetten en draaiende houden. Hoe erg jij ook je best doet om conflict-reducerend te werk te gaan en het werkelijke belang van de kinderen voor ogen hebt.
(lees mijn blog over het Belang van het Kind voor meer inzicht in hoe iemand met narcisme dit ‘Belang van het Kind’ interpreteert)
Een klassieke zin die in veel verslagen van hulpverleners terugkomt is deze: ‘Beide ouders worden zo opgeslorpt door het conflict van de scheiding dat ze het welzijn van de kinderen uit het oog verliezen’. Dat wil dus zeggen dat jij, de psychologisch wel stabiele en emotioneel wel volwassen ouder, mee verantwoordelijk wordt gesteld voor de hoog-conflict-scheiding en de situatie waar de kinderen in zitten! En dat terwijl jij net het omgekeerde probeert te bewerkstelligen.
Zo lang rechtbanken en hulpverleners jou mee verantwoordelijk stellen voor de situatie kan er niets veranderen. De enige manier dat de hoog-conflict-scheiding verdwijnt is wanneer jij de kinderen, al je geld en al je bezittingen aan je nex overlaat en ofwel compleet naar zijn of haar pijpen gaat dansen ofwel gewoon van de planeet verdwijnt.
Vermits je de beslissing hebt genomen om de scheiden, is het duidelijk dat deze laatste geen optie is. Je hebt gekozen om niet ten onder te gaan aan de relatie met je nex. Je hebt gekozen om voor je kind(eren) een voorbeeld te zijn, om duidelijk te maken dat een liefdevolle relatie niet is wat jij en je nex hadden.
Een tweede grote denkfout van hulpverlening is dat elk probleem dat zich voordoet met (1 van) de kinderen te maken heeft met een loyaliteitsconflict, dat het gevolg is van de (hoog-conflict)-scheiding,. Dit is een verdoken manier om jou opnieuw mee verantwoordelijk te houden voor de situatie, in dit geval die van de kinderen. Want zoals hierboven beschreven gaat de hulpverlening ervan uit dat jij mee verantwoordelijk bent voor de hoog-conflict-scheiding en dus daardoor ook voor de problematiek van de kinderen.
De werkelijke situatie met een nex is dikwijls helemaal anders. Waar de kinderen wel degelijk een loyaliteitsconflict kunnen hebben door de hoog-conflict-scheiding die je nex op z’n eentje bewerkstelligt, zijn problemen met kinderen en tieners vaak niet het gevolg van de scheiding, maar van het feit dat ze groot genoeg worden om door te hebben hoe die narcistische ouder in elkaar zit. De kinderen worden op hun beurt slachtoffer van de nex en worden belaagd door bedreigingen, manipulaties en gaslighting, en worden vaak ook fysiek gedwongen tot bijvoorbeeld verklaringen schrijven en leugens vertellen die jou in een slecht daglicht zetten of aangeven dat ze zelf voor iets kiezen terwijl het opgedrongen wordt.
(voor meer info over gaslighting zie STAP 7 van het 8-Stappen-Transformatie programma)
De hulpverlers leren in hun studies dat problemen met kinderen (groot en klein) met gescheiden ouders voortkomen uit een loyaliteitsconflict, als gevolg van de (hoog-conflict)-scheiding. Het feit dat de kinderen slachtoffer zijn van psychologische kindermishandeling past niet in hun kader. Ze gaan er immers vanuit dat beide ouders psychologisch stabiel en emotioneel volwassen zijn, en psychologisch stabiele en emotioneel volwassen ouders doen niet aan kindermishandeling, toch? Dat jij probeert om uit te leggen onder wat de kinderen te lijden hebben, dat is enkel jouw misnoegen over je ex-partner, en wordt als dusdanig van tafel geveegd.
Er wordt bijvoorbeeld simpelweg gezegd dat het enkel jouw ‘idee’ is van wat een opvoeding zou moeten zijn. Dat je het kinderrechtenverdrag aanhaalt en dat het over schending van fundamentele rechten gaat helpt niet. Als je vindt dat je kind respect verdient en het recht heeft op fysieke, emotionele en mentale integriteit, dan is dat volgens de hulpverlening enkel jouw ‘idee over opvoeding’… Er wordt soms zelfs aangeraden om de kinderen duidelijk te maken dat het beter is om hun mond te houden en het grensoverschrijdend gedrag te ondergaan, want dan is de problematiek er niet en dat is gemakkelijker voor iedereen. (...zucht...)
En een derde denkfout die hulpverlening dikwijls maakt is dat ze denken dat jij niets weet omdat zij in de rol van ‘hulpverlener’ zitten en jij de ‘hulpbehoevende’ bent. Dat jij in werkelijkheid de enige stabiele ouder bent die nog weet hoe de situatie in elkaar zit en dat jij de ervaringsdeskundige bent, dat wordt niet als zodanig gezien. Zij hebben de kennis en zij zullen jou eens vertellen hoe het zit, allemaal beperkt tot hun aangeleerde vierkante denkkader.
Begrijp me niet verkeerd. Mensen die in de hulpverlening werken doen in de meeste gevallen echt hun best en ze zijn dikwijls ook beperkt in hun mandaat. Maar als we niet buiten de aangeleerde en aangereikte kaders kunnen denken en dit niet bespreekbaar kunnen maken, dan winnen we niet aan inzicht en kennis. Er is dringend nood aan inzicht in hoog-conflict-scheidingen en in welke mate persoonlijkheidsstoornissen een aandeel daarin hebben.
Dat wil niet zeggen dat hulpverleners de ouder die waarschijnlijk lijdt aan narcisme, of een andere persoonlijkheidsstoornis, moeten veroordelen. Dat is hun plaats niet. Maar dat wil wel zeggen dat de hulpverlening bij deze ouder gericht moet zijn op ‘damage control’ en ‘containment’. En de stabiele ouder moet de volledige ondersteuning krijgen zodat deze de positie van stabiele ouder kan behouden en het welzijn van de kinderen voorop kan zetten.
En een laatste belangrijk item is dat de kinderen een onafhankelijke expert toegewezen krijgen (bvb kinderpsycholoog). Een expert die vertrekt vanuit hun positie, waar zij een vrij forum hebben, waar de situaties die zij meemaken duidelijk worden gekaderd en waar er mee aan de bel kan worden getrokken wanneer er wat mis loopt. Gedrag van de narcistische ouder dat niet door de beugel kan, moet door deze expert ook benoemd worden als gedrag dat echt niet door de beugel kan. Zodoende worden de kinderen gesteund in hun ervaring en hun versie van de realiteit waardoor de gaslighting van de narcistische ouder minder impact heeft.
Het toewijzen van een onafhankelijk expert zou niet afhankelijk mogen zijn van de toestemming van beide ouders. We zien vaak dat 1 van de ouders geen toestemming geeft omdat het om '(gespreks)therapie' gaat. En voor therapie moeten beide ouders hun akkoord geven. De kinderen blijven dan in de kou staan.
Onderzoek heeft bewezen dat 1 stabiele ouder bij een hoog-conflict-scheiding de kinderen bescherming biedt tegen het trauma van de scheiding en de instabiliteit van de andere ouder. Door de stabiele ouder mee verantwoordelijk te stellen voor de hoog-conflict-scheiding wordt deze gestigmatiseerd en dat ondermijnt de enige bescherming die kinderen in die situaties nog hebben. Dat risico nemen kan niet de bedoeling zijn van hulpverlening.
Liefs,
Leaf