Wanneer we nadenken over de geschiedenis van Europa, domineren verhalen over koningen, ridders en patriarchale systemen vaak de verbeelding. Maar wat als ik je vertel dat de wortels van sommige samenlevingen juist in de kracht van vrouwen lagen?
Door DNA-onderzoek, archeologische vondsten en historische analyses krijgen we een nieuw perspectief op matrilineale tradities – samenlevingen waarin afstamming en macht via de vrouwelijke lijn werden doorgegeven. Laten we samen een reis maken naar deze fascinerende en vaak vergeten wereld.
Matrilineaire Koningshuizen: Het Keltische Geheim
Twee van de beroemdste grafheuvels uit de ijzertijd in Duitsland, bekend als de Heuneburg en de Hohmichele, hebben verrassende geheimen onthuld. DNA-onderzoek suggereert dat de adel in deze oude Keltische samenlevingen matrilineair werd doorgegeven (Krause et al., 2023). Dit betekent dat koningschap niet via de vader, maar via de moeder werd bepaald.
Deze bevinding werpt een ander licht op hoe macht en identiteit werden gedefinieerd in deze oude gemeenschappen.
In deze samenlevingen waren vrouwen meer dan alleen echtgenotes of moeders – ze waren de dragers van status en invloed. Het idee dat macht via vrouwen kon worden doorgegeven, ondermijnt ons stereotype beeld van een door mannen gedomineerde oudheid en toont ons de complexiteit van Keltische sociale structuren.
De Cucuteni-Trypilliaanse Cultuur: De Grondleggers van Europa
Nog verder terug in de tijd, rond 4050-3900 v.Chr., bloeide de Cucuteni-Trypilliaanse samenleving in het huidige Roemenië, Moldavië en Oekraïne. Deze cultuur, die bekend staat om haar indrukwekkende nederzettingen die tot 15.000 mensen konden huisvesten, was matriarchaal van aard. Vrouwen waren de hoofden van huishoudens en speelden een centrale rol in landbouw, ambachten zoals aardewerk, textiel en kleding (Gimbutas, 1991).
De Cucuteni-Trypillianen benadrukten de verbondenheid tussen vrouwen en vruchtbaarheid, niet alleen in termen van kinderen, maar ook in hun capaciteit om de aarde te bewerken en voedselzekerheid te waarborgen. Deze matriarchale structuur lijkt een harmonieuzere verdeling van macht en verantwoordelijkheid tussen de geslachten te hebben bevorderd, wat hun samenleving tot een van de meest geavanceerde van hun tijd maakte.
Reconstruction of the Hochdorf burial mound. Credit: Landesamt für Denkmalpflege im Regierungspräsidium Stuttgart, O. Braasch
Vrouwen in de Vikingtijd: Textiel en Macht
De Vikingsamenleving wordt vaak geassocieerd met mannelijke krijgers en ontdekkingsreizigers, maar recent onderzoek heeft een ander verhaal onthuld. Vondsten van textiel en archeologische analyses suggereren dat vrouwen een enorme invloed hadden op zowel de economie als de cultuur (Sindbæk, 2019). Textielproductie was niet zomaar een huishoudelijke taak; het was een essentiële pijler van de Vikinghandel en een symbool van sociale status.
Vrouwen waren vaak verantwoordelijk voor de productie van hoogwaardige stoffen, die werden gebruikt als valuta en statussymbolen. Deze economische macht gaf hen een belangrijke rol binnen hun gemeenschappen, wat opnieuw laat zien dat macht en invloed in Europa’s verleden niet altijd alleen door mannen werden gedomineerd.
Inspiratie voor het Heden
Wat kunnen we leren van deze matrilineaire en matriarchale samenlevingen? Ze herinneren ons eraan dat de geschiedenis niet een vaststaande lijn is van patriarchale structuren, maar een rijke tapestry van verschillende systemen. In deze samenlevingen werden vrouwen gezien als dragers van macht, erfgenamen van invloed en bouwers van gemeenschappen.
Vandaag kunnen we deze lessen gebruiken om opnieuw na te denken over de rollen die vrouwen spelen in de samenleving. Het erkennen van het verleden waarin vrouwen centraal stonden, kan ons inspireren om systemen te bouwen waarin de kracht en invloed van vrouwen opnieuw tot hun recht komen.
Conclusie
Van de Keltische grafheuvels tot de neolithische nederzettingen van de Cucuteni-Trypillianen en de Vikingtextielproductie – Europa’s geschiedenis zit vol met voorbeelden van samenlevingen waar vrouwen centraal stonden. Door deze verhalen te delen, herstellen we niet alleen een deel van onze geschiedenis, maar vieren we ook de kracht van de moeders en vrouwen die onze beschaving hebben gevormd.
Liefs,
Leaf
Referenties
Gimbutas, M. (1991). The Civilization of the Goddess: The World of Old Europe. HarperCollins.
Krause, J., Arnold, I., & Haak, W. (2023). Matrilineal inheritance in Early Iron Age Celtic society: Evidence from DNA. Nature Communications, 14(56), 1-10.
Sindbæk, S. (2019). Textile economies and female power in Viking Age Scandinavia. Journal of Archaeological Science, 28(4), 324-335.
Saini, A. (2021). The Patriarchs: How Men Came to Rule. National Geographic.
Shattuck, C. (2021). Celtic burial sites reveal secrets of gender and power. Popular Science. Retrieved from https://www.popsci.com/science/celtic-burial-gender/
Comments